Nghiên cứu xác nhận rằng viêm trong giai đoạn mang thai có ảnh hưởng đến não của bé
Viêm là phản ứng bình thường của cơ thể với sự nhiễm trùng, căng thẳng (stress) mạn tính hoặc béo phì. Giới y khoa cho rằng chứng viêm nghiêm trọng ở phụ nữ có thai làm tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần hoặc các vấn đề về phát triển trí não ở trẻ em.
Một nghiên cứu được tiến hành bởi các nhà nghiên cứu tại OHSU ở Portland, Oregon, đã thiết lập mối liên hệ giữa tình trạng viêm ở phụ nữ mang thai và cách thức bộ não sơ sinh hình thành các mạng lưới. Kết quả được công bố ngày hôm nay trong tạp chí Nature Neuroscience, có tiềm năng mở ra nhiều hướng đi mới trong việc ngăn ngừa và điều trị các tác động tiêu cực của hội chứng viêm lên chức năng não bộ ở trẻ em.
Nhóm nghiên cứu, đứng đầu bởi tiến sĩ Damien Fair - PA-C, Phó giáo sư về khoa học thần kinh hành vi và tâm thần học tại Trường Y khoa OHSU - và Claudia Buss - Giáo sư tại Charité, Đại học Y khoa Berlin, Đức và phó giáo sư tại Đại học California Irvine - thu thập mẫu máu từ 84 thai phụ thuộc 3 thời kỳ mang thai. Các mẫu được đo nồng độ cytokine interleukin-6, gọi tắt là IL-6, một chất gây viêm được biết có vai trò trong sự phát triển não bộ của thai nhi.
Bốn tuần sau khi sinh, mô hình mạng lưới thần kinh của các bé sơ sinh được quan sát và đánh giá bằng cách sử dụng chức năng chụp cộng hưởng từ, còn gọi là fMRI. Đến khi 2 tuổi, các bé tiếp tục tham gia đánh giá trí nhớ ngắn hạn, một kỹ năng quan trọng hỗ trợ thành công trong học tập và thường xuyên bị tổn hại khi mắc các rối loạn tâm thần.
Dữ liệu thu được từ mẹ và bé cho thấy sự khác biệt về nồng độ chất gây viêm có liên đới trực tiếp đến sự chênh lệch khả năng suy nghĩ ở trẻ sơ sinh, và về lâu dài hơn là trí nhớ ngắn hạn ở trẻ 2 tuổi. Nồng độ chất gây viêm trong thai kỳ càng cao thì trí nhớ ngắn hạn của bé càng có khuynh hướng giảm.
"Điều quan trọng là kết quả này không có nghĩa là mọi tình trạng viêm đều dẫn đến tác động tiêu cực ở trẻ, tuy nhiên, phát hiện này mở ra hướng nghiên cứu mới, và có khả năng giúp các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe suy nghĩ về cách thức và thời điểm mà tình trạng viêm gây ra ảnh hưởng lên quá trình học tập, phát triển và sức khoẻ tâm lý của bé về lâu về dài", Alice Graham, tiến sĩ Khoa học thần kinh hành vi thuộc Trường Y khoa OHSU cho biết.
Một khía cạnh đáng chú ý của nghiên cứu, theo Graham, là sự phát triển của một mô hình có thể ước tính chính xác thông tin về tình trạng viêm của người mẹ trong thai kỳ chỉ dựa trên chức năng não của trẻ sơ sinh. Được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo được gọi là học máy (machine-learning), mô hình dựa trên các dấu ấn sinh trắc học được xác định trong nghiên cứu này và có thể áp dụng được cho các trường hợp ngoài nhóm đối tượng nghiên cứu ban đầu.
"Giờ đây chúng ta đã có cách tiếp cận có thể sử dụng quét MRI não bộ trẻ sơ sinh để ước tính chính xác tổng thể tình trạng viêm của người mẹ trong thai kỳ" cô nói. "Kiến thức này cung cấp một số thông tin về chức năng bộ nhớ của trẻ trong tương lai - khoảng 2 năm sau, mở ra cơ hội phát triển nghiên cứu về biện pháp can thiệp từ giai đoạn khởi đầu nếu cần thiết."
Tiến sĩ Fair cho rằng trong tương lai nghiên cứu nên tập trung vào cách thức các yếu tố trước và sau khi sinh - như xã hội và môi trường - tương tác với nhau gây tác động đến chức năng não và nhận thức ở trẻ sơ sinh.
"Vào thời đại này thì căng thẳng liên tục và ăn uống không đủ chất được xem là bình thường, nhưng thật ra chúng ảnh hưởng rất lớn đến tỷ lệ viêm ở tất cả mọi người, không chỉ ở phụ nữ có thai", ông nói. "Cũng như tầm quan trọng của việc tìm hiểu cơ chế ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở trẻ sơ sinh từ hệ miễn dịch và chứng viêm, chúng ta cũng cần phải hiểu các yếu tố phổ biến nào thường góp phần làm nghiêm trọng hơn tình trạng viêm để có biện pháp thích hợp nhằm giảm hậu quả gây ra cho sự phát triển não bộ của trẻ".
Tài trợ bởi Quỹ Bill & Melinda Gates, Quỹ Đổi mới Destefano, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (tài trợ MH091351 và MH091351), Trung tâm Khoa học Phiên dịch Quốc gia (giải thưởng UL1TR0002369) và Viện Y tế Quốc gia (tài trợ MH096773 và MH091238) . Hỗ trợ bởi Viện nghiên cứu lâm sàng Oregon và Thư viện Y học của Thư viện Quốc gia.
IL-6 mẹ trong giai đoạn mang thai có thể được ước tính từ mối liên hệ với não trẻ sơ sinh và trí nhớ ngắn hạn của bé.
Marc D. Rudolph, Alice M. Graham[…]Damien A. Fair
Nature Neuroscience, 1–8
