Ức chế norovirus ở người bằng oligosaccharide sữa mẹ
Tháng 8/2017—Nghiên cứu mới: Một nghiên cứu thử nghiệm mới đây có thể cung cấp thêm chứng cứ rằng 2'-fucosyllactose (2’FL), một trong những oligosaccharide nhiều nhất trong sữa mẹ (HMO), giúp ức chế nhiều nhóm gen (genogroup) của norovirus và do đó có thể có chức năng như một tác nhân kháng virus phản ứng phổ rộng chống lại norovirus. Norovirus là một nguyên nhân hàng đầu gây đại dịch viêm dạ dày ruột cấp trên toàn thế giới mỗi năm. Norovirus ở người gây nhiễm trùng bằng cách gắn với kháng nguyên nhóm máu-mô (histo-blood group antigens – HGBAs), vốn có trong nước bọt và các tế bào biểu mô. Mặc dù phát hiện này đã từ 4 thập niên trước, nhưng hiện vẫn chưa có vaccine hay thuốc kháng virus được chấp thuận cho việc chống lại tác nhân gây bệnh này. HMO là một trong những hợp chất được xác định là có khả năng gắn với HBGAs. Điều này là do HMO có chứa các khối thành lập monosaccharide tương tự như HBGAs và bắt chước về mặt cấu trúc HBGAs. Kết quả là, HMO có thể đánh lừa tác nhân gây bệnh để gắn với nó thay vì gắn vào tế bào vật chủ, do đó đóng vai trò như thụ thể mồi nhử (tạo bẫy). Một đặc điểm đáng chú ý của norovirus là nó không ngừng phát triển, tạo ra các chủng mới. Đây là một trong các lý do tại sao gặp thách thức trong việc phát triển vaccine và thuốc kháng virus nhắm vào virus này. Lấy ví dụ, chủng GII.17 mới nổi gần đây được cho là nguyên nhân của con số đáng báo động về dịch bệnh ở một số quốc gia. Sự gắn kết của norovirus vào HBGA và tiếp đó với HMO là đặc trưng cho từng chủng, điều này nhấn mạnh nhu cầu về các nghiên cứu ức chế với các chủng norovirus khác nhau. Một nghiên cứu gần đây cho thấy các HMO ức chế chủng norovirus GII.10 nhờ gắn với HGBAs. Tuy nhiên, không rõ là liệu HMO có tác động ức chế tương tự lên các chủng norovirus khác hay không. Điều này đã thôi thúc Koromyslova và cộng sự từ Đại học Heidelberg và Trung tâm Nghiên cứu Ung thư ở Đức nghiên cứu thêm về việc liệu HMO có thể ức chế các chủng khác của norovirus hay không. Các nhà nghiên cứu đã xác định vị trí gắn HBGA cho chủng GII.17 mới nổi bằng cách dùng tinh thể học X quang và đánh giá tác động của 2’FL trong việc ngăn cản 2 chủng GI.1 và GII.17 gắn vào HBGA. 2’FL ức chế sự gắn của 2 chủng này vào HBGA theo kiểu phụ thuộc liều. Hơn nữa, nó có thể gắn vào cả vị trí gắn HBGA với GI và GII. So sánh cấu trúc của các tương tác HBGA và 2’FL cho thấy sự gắn GII.17 norovirus vào 2’FL tương tự như trong nghiên cứu trước đó với chủng GII.10. Các kết quả này cho thấy 2’FL cũng có thể gắn với các norovirus genotype GII. Nhóm nghiên cứu kết luận rằng các phát hiện này cung cấp chứng cứ cho thấy các HMO, như 2’FL, có thể có chức năng như một tác nhân kháng virus phản ứng phổ rộng chống lại một số nhóm gen norovirus và có thể đóng vai trò như một chiến lược phòng ngừa tiềm năng cho cả norovirus GI và GII.
Nguồn: Koromyslova A, Tripathi S, Morozov V, Schroten H, Hansman GS. Human norovirus inhibition by a human milk oligosaccharide. Virology. 2017 Aug;508:81-9.
