Vitamin A – Phần 1: Tổng quan về vitamin A và nhu cầu theo độ tuổi

Vitamin A - Phần 1: Tổng quan về vitamin A và nhu cầu theo độ tuổi

Giới thiệu:

Vitamin A là tên của một nhóm retinoid tan trong dầu, bao gồm retinol, retinal và retinyl ester [1-3]. Vitamin A tham gia vào nhiều hệ cơ quan trong cơ thể như hệ miễn dịch, thị giác, sinh dục và truyền tín hiệu tế bào [1,4,5]. Vitamin A rất quan trọng đối với thị lực vì nó là một thành phần thiết yếu của rhodopsin, một loại protein hấp thu ánh sáng ở các thụ thể võng mạc, đồng thời hỗ trợ sự biệt hóa và duy trì hoạt động chức năng bình thường của kết mạc và giác mạc [2-4]. Vitamin A cũng hỗ trợ cho sự phát triển và biệt hóa của tế bào với vai trò chủ chốt trong sự hình thành và duy trì hoạt động bình thường của tim, phổi, thận và các cơ quan khác [2].

Trong chế độ ăn của người tồn tại hai dạng vitamin A bao gồm: vitamin A đã được chuyển hóa (retinol và retinyl ester) và tiền tố vitamin A carotenoid [1-5]. Vitamin A đã được chuyển hóa có thể được tìm thấy trong các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như các sản phẩm từ sữa, cá và thịt (đặc biệt là gan). Dạng thứ hai là tiền tố vitamin A, có thể tìm thấy trong trái cây, rau củ quả và các sản phẩm từ thực vật. Hiện nay, tiền tố vitamin A carotenoid quan trọng nhất là beta-carotene, các tiền tố vitamin A carotenoid khác là alpha-carotene và beta-cryptoxanthin. Cơ thể con người có khả năng chuyển hóa các sắc tố thực vật này thành vitamin A. Cả 2 dạng vitamin A trên đều phải được chuyển hóa nội bào thành các dạng hoạt động của vitamin A là retinal và axit retinoic để có thể tham gia vào các chức năng sinh học quan trọng [2,3]. Các loại carotenoid khác được tìm thấy trong thực phẩm như lycopene, lutein và zeaxanthin không được chuyển hóa thành vitamin A.

Các dạng vitamin A khác nhau được hòa tan tạo thành cấu trúc micelle trong lòng ruột và được hấp thụ bởi các tế bào niêm mạc tá tràng [5]. Retinyl ester và tiền tố vitamin A carotenoid đều được chuyển hóa thành retinol, sau đó được oxy hóa thành retinal và cuối cùng thành axit retinoic [2]. Hầu hết lượng vitamin A trong cơ thể được dự trữ ở gan dưới dạng retinyl ester.

Nồng độ retinol và carotenoid thường được đo trong huyết tương. Nồng độ retinol huyết tương rất có ích trong việc đánh giá tình trạng thiếu hụt vitamin A. Tuy nhiên, giá trị của xét nghiệm này bị hạn chế nếu nồng độ vitamin A ở gần giới hạn dưới, vì nồng độ retinol huyết tương sẽ không suy giảm cho đến khi lượng vitamin A dự trữ trong gan gần như cạn kiệt [3]. Lượng vitamin A dự trữ ở gan có thể được định lượng gián tiếp thông qua thử nghiệm đáp ứng với liều tương đối, trong thử nghiệm này nồng độ retinol huyết tương được xác định trước và sau khi bổ sung một lượng nhỏ vitamin A [5]. Nồng độ retinol huyết tương tăng ít nhất 20% cho thấy bệnh nhân có tình trạng thiếu hụt vitamin A [3,5,6]. Trên thực hành lâm sàng, chỉ cần nồng độ retinol huyết tương là đủ để xác định được tình trạng thiếu hụt vitamin A nghiêm trọng.

Nồng độ retinol huyết tương <0,7 mcmol/L (hoặc 20 mcg/dL) phản ánh sự thiếu hụt vitamin A trong dân số và nồng độ từ 0,70-1,05 mcmol/L có thể là mức độ cảnh báo ở một số bệnh nhân. Một vài nghiên cứu cho thấy nồng độ một số tiền tố vitamin A carotenoid trong huyết tương hoặc huyết thanh cao có liên quan với việc làm giảm nguy cơ mắc một số tình trạng bệnh lý. Tuy nhiên, những nghiên cứu này chưa chứng minh được mối quan hệ nhân quả giữa hai yếu tố này.

Lượng vitamin A cần thiết là bao nhiêu?

Lượng vitamin A cần thiết cho cơ thể tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính. Lượng vitamin A trung bình nên dùng mỗi ngày được khuyến cáo theo bảng dưới đây, đơn vị sử dụng là microgram (mcg) tính theo đương lượng retinol có hoạt tính (RAE).

References
1. Johnson EJ, Russell RM. Beta-Carotene. In: Coates PM, Betz JM, Blackman
MR, et al., eds. Encyclopedia of Dietary Supplements. 2nd ed. London and
New York: Informa Healthcare; 2010:115-20.
2. Ross CA. Vitamin A. In: Coates PM, Betz JM, Blackman MR, et al., eds.
Encyclopedia of Dietary Supplements. 2nd ed. London and New York: Informa
Healthcare; 2010:778-91.
3. Ross A. Vitamin A and Carotenoids. In: Shils M, Shike M, Ross A, Caballero B,
Cousins R, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. 10th ed. Baltimore,
MD: Lippincott Williams & Wilkins; 2006:351-75.
4. Solomons NW. Vitamin A. In: Bowman B, Russell R, eds. Present Knowledge
in Nutrition. 9th ed. Washington, DC: International Life Sciences Institute;
2006:157-83.
5. Institute of Medicine. Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for
Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron,
Manganese, Molybdenum, Nickel, Silicon, Vanadium, and Zinc
(http://www.nap.edu/openbook.php?isbn=0309072794). Washington, DC: National
Academy Press; 2001.
6. Tanumihardjo SA. Vitamin A: biomarkers of nutrition for development. Am J
Clin Nutr 2011;94:658S-65S. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21715511?dopt=Abstract)]
7. U.S. Food and Drug Administration. Converting Units of Measure for Folate,
Niacin, and Vitamins A, D, and E on the Nutrition and Supplement Facts
/
Labels: Guidance for Industry. (https://www.fda.gov/media/129863/download)
August 2019.
8. U.S. Food and Drug Administration. Food Labeling: Revision of the Nutrition
and Supplement Facts Labels.
(https://www.federalregister.gov/documents/2016/05/27/2016-11867/food-labelingrevision-of-the-nutrition-and-supplement-facts-labels) 2016.
9. U.S. Food and Drug Administration. Food Labeling: Revision of the Nutrition
and Supplement Facts Labels and Serving Sizes of Foods That Can
Reasonably Be Consumed at One Eating Occasion; Dual-Column Labeling;
Updating, Modifying, and Establishing Certain Reference Amounts Customarily
Consumed; Serving Size for Breath Mints; and Technical Amendments;
Proposed Extension of Compliance Dates
(https://www.federalregister.gov/documents/2017/10/02/2017-21019/food-labelingrevision-of-the-nutrition-and-supplement-facts-labels-and-serving-sizes-of-foods-that).
2017.
10. U.S. Food and Drug Administration. Guidance for Industry: A Food Labeling
Guide (https://www.fda.gov/regulatory-information/search-fda-guidancedocuments/guidance-industry-food-labeling-guide)(14. Appendix F: Calculate the
Percent Daily Value for the Appropriate Nutrients). 2013.
11. U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. FoodData
Central (https://fdc.nal.usda.gov/), 2019.
12. Bailey RL, Gahche JJ, Lentino CV, Dwyer JT, Engel JS, Thomas PR, et al.
Dietary supplement use in the United States, 2003-2006. J Nutr 2011;141:261-
6. [PubMed abstract (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21178089?
dopt=Abstract)]
13. U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. What We Eat in
America, 2007-2008 (http://www.ars.usda.gov/Services/docs.htm?docid=18349).
14. World Health Organization. Global Prevalence of Vitamin A Deficiency in
Populations at Risk 1995–2005: WHO Global Database on Vitamin A
Deficiency (http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241598019_eng.pdf).
Geneva: World Health Organization; 2009.
15. Mayo-Wilson E, Imdad A, Herzer K, Yakoob MY, Bhutta ZA. Vitamin A
supplements for preventing mortality, illness, and blindness in children aged
under 5: systematic review and meta-analysis. BMJ 2011;343:d5094. [PubMed
abstract (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21868478?dopt=Abstract)]
/
16. Sommer A. Vitamin A deficiency and clinical disease: An historical overview. J
Nutr 2008;138:1835-9. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18806089?dopt=Abstract)]
17. Mactier H, Weaver LT. Vitamin A and preterm infants: what we know, what we
don’t know, and what we need to know. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed
2005;90:F103-8. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15724031?dopt=Abstract)]
18. Darlow BA, Graham PJ. Vitamin A supplementation to prevent mortality and
short and long-term morbidity in very low birthweight infants. Cochrane
Database Syst Rev 2007:CD000501. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17943744?dopt=Abstract)]
19. Oliveira-Menegozzo JM, Bergamaschi DP, Middleton P, East CE. Vitamin A
supplementation for postpartum women. Cochrane Database Syst Rev
2010:CD005944. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20927743?dopt=Abstract)]
20. van den Broek N, Dou L, Othman M, Neilson JP, Gates S, Gulmezoglu AM.
Vitamin A supplementation during pregnancy for maternal and newborn
outcomes. Cochrane Database Syst Rev 2010:CD008666. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21069707?dopt=Abstract)]
21. Graham-Maar RC, Schall JI, Stettler N, Zemel BS, Stallings VA. Elevated
vitamin A intake and serum retinol in preadolescent children with cystic fibrosis.
Am J Clin Nutr 2006;84:174-82. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16825693?dopt=Abstract)]
22. O’Neil C, Shevill E, Chang AB. Vitamin A supplementation for cystic fibrosis.
Cochrane Database Syst Rev 2010:CD006751.pub2. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18254115?dopt=Abstract)]
23. Borowitz D, Baker RD, Stallings V. Consensus report on nutrition for pediatric
patients with cystic fibrosis. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2002;35:246-59.
24. Michel SH, Maqbool A, Hanna MD, Mascarenhas M. Nutrition management of
pediatric patients who have cystic fibrosis. Pediatr Clin North Am
2009;56:1123-41. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12352509?dopt=Abstract)]
25. Institute of Medicine. Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for
Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids
(http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=9810). Washington, DC: National
Academy Press; 2000.
/
26. Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD, Balmes J, Cullen MR, Glass A, et
al. Effects of a combination of beta carotene and vitamin A on lung cancer and
cardiovascular disease. N Engl J Med 1996;334:1150-5. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8602180?dopt=Abstract)]
27. The Alpha-Tocopherol, Beta-Carotene Cancer Prevention Study Group. The
effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other
cancers in male smokers. N Engl J Med 1994;330:1029-35. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8127329?dopt=Abstract)]
28. Hennekens CH, Buring JE, Manson JE, Stampfer M, Rosner B, Cook NR, et al.
Lack of effect of long-term supplementation with beta carotene on the
incidence of malignant neoplasms and cardiovascular disease. The New
England journal of medicine 1996;334:1145-9. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8602179?dopt=Abstract)]
29. Neuhouser ML, Barnett MJ, Kristal AR, Ambrosone CB, King IB, Thornquist M,
et al. Dietary supplement use and prostate cancer risk in the Carotene and
Retinol Efficacy Trial. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2009;18:2202-6.
[PubMed abstract (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19661078?dopt=Abstract)]
30. Watters JL, Gail MH, Weinstein SJ, Virtamo J, Albanes D. Associations
between alpha-tocopherol, beta-carotene, and retinol and prostate cancer
survival. Cancer Res 2009;69:3833-41. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19383902?dopt=Abstract)]
31. Mondul AM, Watters JL, Mannisto S, Weinstein SJ, Snyder K, Virtamo J, et al.
Serum retinol and risk of prostate cancer. Am J Epidemiol 2011;173:813-21.
[PubMed abstract (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21389041?dopt=Abstract)]
32. Age-Related Eye Disease Study Research Group. A randomized, placebocontrolled, clinical trial of high-dose supplementation with vitamins C and E,
beta carotene, and zinc for age-related macular degeneration and vision loss:
AREDS report no. 8. Arch Ophthalmol 2001;119:1417-36. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11594942?dopt=Abstract)]
33. The Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) Research Group. Lutein +
zeaxanthin and omega-3 fatty acids for age-related macular degeneration: the
Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) randomized clinical trial. JAMA
2013;309:2005-15. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23644932?dopt=Abstract)]
34. Yang HM, Mao M, Wan C. Vitamin A for treating measles in children
(http://summaries.cochrane.org/CD001479/vitamin-a-for-measles-in-children).
/
Cochrane Database Syst Rev 2011;2005.
35. Sudfeld CR, Navar AM, Halsey NA. Effectiveness of measles vaccination and
vitamin A treatment. Int J Epidemiol 2010;39 Suppl 1:i48-55. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20348126?dopt=Abstract)]
36. Bello S, Meremikwu MM, Ejemot-Nwadiaro RI, Oduwole O. Routine vitamin A
supplementation for the prevention of blindness due to measles infection in
children. Cochrane Database Syst Rev 2011:CD007719. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21491401?dopt=Abstract)]
37. Foster A, Sommer A. Corneal ulceration, measles, and childhood blindness in
Tanzania. Br J Ophthalmol 1987;71:331-43. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3580349?dopt=Abstract)]
38. Grune T, Lietz G, Palou A, Ross AC, Stahl W, Tang G, et al. Beta-carotene is
an important vitamin A source for humans. The Journal of Nutrition
2010;140:2268S-85S. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20980645?dopt=Abstract)]
39. Rodahl K, Moore T. The vitamin A content and toxicity of bear and seal liver.
Biochem J 1943;37:166-8. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16747610?dopt=Abstract)]
40. Ribaya-Mercado JD, Blumberg JB. Vitamin A: is it a risk factor for osteoporosis
and bone fracture? Nutr Rev 2007;65:425-38. [PubMed abstract
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17972437?dopt=Abstract)]
41. Goodman GE, Thornquist MD, Balmes J, Cullen MR, Meyskens FL, Omenn
GS, et al. The beta-carotene and retinol efficacy trial: incidence of lung cancer
and cardiovascular disease mortality during 6-year follow-up after stopping β-
carotene and retinol supplements. J Natl Cancer Inst 2004;96:1743-50.
[PubMed abstract (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15572756?dopt=Abstract)]
42. Natural Medicines Comprehensive Database (http://www.NaturalDatabase.com).
Vitamin A. 2011.
43. Genentech USA, Inc. Xenical Package Insert
(http://www.gene.com/gene/products/information/xenical/pdf/pi.pdf). 2010.
44. GlaxoSmithKline. Alli: Potential for Misuse and Drug Interactions. 2011